Thứ Ba, 12 tháng 4, 2022

CHÙM THƠ THÁNG 4 NĂM 2022

 

Bên dòng Nho Quế

  

Quê em

“Trời không ba ngày nắng

Đất không ba bước bằng”

Sông Nho Quế hai bờ vách dựng

Nhọn hoắt đá xanh ngút ngàn

Cánh đồng quê em cheo lưng chứng núi

Bản làng quê em cheo lưng trừng núi

Ngô mọc từ đây

Lanh mọc từ đây

Rượu chảy từ đây

Em say

Ngựa em say

 

Người quê em chân chất

Như sa mộc oai phong trên núi

Năm tháng thảnh thơi trấn giữ biên thuỳ

Vị xuyên bất khuất biên giới y nguyên

Máu dân tộc hằn trên bia đá

“Nửa ngày mới gặp nhau

Trong tầm nhìn của mắt”

Anh ơi, anh có biết

Em ngẩng mặt đụng trời

Mà trời sao biền biệt

Hãy cho em cây bút

Và cho em con dao

Hãy cho em cần câu

Nơi đá tai mèo dựng

Thế giới phẳng sao ở đây chưa phẳng

Sóng thông tin đã phủ kín rừng

Người quê em nay dùng di động

Bắt nước qua thung chảy về nhà

Đã nghĩ đến ngày mai đường mở rộng

Khách xa gần hoà quyện tâm giao

Nghĩ đến cảnh không còn ăn ngô nữa

Từ nay em phải làm gì…

 

                             Đồng Văn, 19/9/2011.

 


 

Cho

 

Của trời

Chẳng đổ mồ hôi

Chỉ là hạt mưa rụng

Sự đời – vật chất

Không ai cho không ai.

 


 

Gã đàn ông

(Thay lời chua ngọt)

 

Không phải chồng

Chăm chút như chồng

Cái gã đàn ông luộm thuộm

Dong dỏng cao

Không chơi xấu

Chồng em răng vâu hay cười

Gã này nhe răng cần thêm muối

Bởi vậy em đã mua cả thùng

Ăn nhẵn bát nhà em

Chưa nói lời chua ngọt

Nằm đen chiếu nhà em

Con thạch thùng tắc tắc quen hơi

Em cần mẫn chăm nom - chắc hẳn ý trời

Cái gã đàn ông gàn gàn là bạn

Buông sách báo ra úp mặt vào cờ

Khiển tướng, điều binh thâu đêm lách cách

Sáng ngày vắt áo lang thang

Chốn kinh kỳ có gì mà ngắm

Bởi nơi đây toàn người là người

Thi thoảng đưa em sách viết

Khác nào đưa lược cho sư

Chồng em cười vô tư

Hồi gã chữa phụ khoa

Chồng em lấy quần lót của em

Đưa gã mặc vô tư không cần biết

Áo quần cả tuần mới thay

Nựng mùi chuột

Nể chồng, em nhăn mũi

Lâu dần quen

Có gì ăn nấy

Kiệm lời chê

Đích thực dân cướp cảng

Ngủ đâu cũng được

Cả nền nhà

Nghĩ mà thương

Mẹ chồng bảo

Nó dễ nuôi như lợn

Cún cưng mát tính khó tìm.

 


 

Đàm thoại

 

Tức nước

Vung gươm vượt rào

Dẫu hôm qua chung bầu sữa

 

Giặc đến nhà

Người yêu nước xoạc chân

Xuống tấn

Vinh dự nào bằng chết cho quê hương

 

Em yêu Na tô

Anh chau mày – không được

Em mặc áo xanh

Anh bặm môi: - Mất thuần phong

 

Xứ này của người Nga

Từ lâu nói tiếng Nga

Dòng máu SlaVơ chung chảy

 

Đất nhà em có sổ đỏ

Anh đem bom đạn cày

Nhà đổ

Bánh mì cháy

Đầy trời tuyết rơi

 

“Chân em in bước trên đường phố”

Chỉ dấu chân anh được dẫm lên

 

Xưa em hát “chiều MátScơ va”

Rừng bạch dương ơi! Lời vàng đã tắt

Nay tạc hờn căm trong mắt.

 


 

Nơi đàn bà phê thuốc

 

Quên nhanh “lời vàng ý ngọc”

Ngấm sâu “văn hoá thuốc lào”

Vục mặt vào ống điếu

Rít lên xòng xọc vài bi

Bảng lảng như sương chiều em nhả khói

Ảo giác sướng - phê

Cơn đói cồn cào xéo đi đâu mất.

 

Mặc đói nghèo ve vuốt

Mặc từ chứng nan y rình nuốt

Nhóng nhánh phổi đen không cần biết

Em giấu đời trong những cơn say.

 

Ngồi hút, đứng hút, đi cũng hút

Ngoài đồng, xó chợ, cả trên nương

Ngày nối ngày mắt lườm ống điều

“Chỉ ống điều thôi: đủ sướng rồi!”

 

Ở nơi đây: xã Ân Nghĩa - Lạc Sơn

Ở nơi đây đàn bà mê rít

Chợ Ré  họp thuốc lào không ít

Vàng óng tơ trời ngồn ngộn thơm.

 

Khi nào dân hiểu rõ thiệt hơn

Và biết được đắng buồn của thuốc?

 


 

Quê em Bản Lác

 

Đừng tưởng nơi thâm sơn cùng cốc

Chỉ dệt thêu và vãi lúa lên nương

Vượt qua câu “Canh nông vi bản”

Em chuyển mình làm du lịch rừng.

 

Phiền muộn trong lòng tan biến hết

Vẻ kiêu sa xanh mướt một màu

Lọt thỏm giữa trung tâm núi đá

Rất yên bình miền đất hứa  Mai Châu.

 

Mây uốn mình quanh núi

Núi cõng mây lên ngàn

Đốt lửa trại giao lưu

Nhà nhà làm du lịch

Người người hướng dẫn viên…

 

Trăng liêu trai mờ sương

Nguyên sơ tục diễm tình

Anh đến đây sẽ rõ

Bản Lác em… hết mình

 

Hàng thổ cẩm đặc trưng

Cùng váy xoè Thái trắng

Khăn quàng cổ xinh xinh

In dòng “ông mặc noọng” (*)

 

Chăn đệm ấm êm nhà sàn em đợi

Ẩm thực rừng đồ nướng em chờ

Lửa đã đốt bập bùng bên choé rượu

Say đi anh nhộn nhịp khách bốn mùa.

 

Thấm đẫm chất trường ca người Thái

Em xoè em múa em vui tươi

Thấm đẫm chất  trường ca người Thái

Dụ khách đến đây - chẳng muốn rời.

 

Đời nối đời giữ gìn bản sắc

Cho “phú quý sơn lâm hữu khách tầm”

Cho núi cõng mây lên ngàn du lịch

Bản Lác này mời khách ngả đầu say.

 

(*) ông mặc noọng: Anh em yêu.

                                                Mai Châu 14/8/2012

 


 

Khi nào?

 

Hơn cả chiến tranh là sóng thần tàn phá

Hơn cả chiến tranh là sức mạnh bão giông

Hơn cả chiến tranh là cái chết âm thầm của không gian ô nhiễm

Là bom A - bom H, là ý thức con người!

 

Khi nào?

Kẻ say sưa ham muốn sự giàu sang - Ngôi vị.

Kẻ thờ ơ trước cảnh đói nghèo

Kẻ vô cảm trước đồng loại ngã gục

Mở mắt

Chung tay

Chống chọi với trời

 

Khi nào?

Lò cao không nhả khói

Nước thải môi trường không bừa bãi ra sông biển

Công ước nghiêm về kiểm định hoá chất

Tầng ô zôn vá lại

Nghiên cứu hạt nhân chỉ phục vụ hoà bình

Con người không nhìn nhau bằng ánh mắt hình viên đạn

Ta với ta cùng sống nhân văn.

 


 

20-11

Kính tặng thầy cô

 

Tấm bảng đen với dòng phấn trắng

Vắng thầy cô bảng vẫn còn đen

Con đò nhỏ với dòng lữ khách

Không có đò khách không thể sang sông

Cha mẹ sin ra ta thể chất

Thầy cô sinh ra ta tâm hồn

Chân bước đi xa tiếng vọng mãi còn.

                                   14/11/2011

 


 

Quê

 

Bao chua chát ngọt bùi

Bao gừng cay muối mặn

Thấm đẫm mồ hôi

Kiến tạo.

 

Nơi cánh đồng đan xen luỹ tre làng

Nơi phố xá lung linh ánh điện

Nơi nhà sàn cheo lưng chừng núi

Nơi những khuôn mặt nát nhàu ngậm nỗi

Cả tin gánh một chữ nghèo

Giá cả tin đã trả bằng máu.

 

Quê:

Anh Hai Lúa nghĩ ra máy gạt

Anh Hai Lúa làm ra trực thăng

Chị học giả làm cán bộ

Mượn sức người leo lên cung trăng

Em học thật chạy sang hàng xóm

Giải toán Phiêu

Và đàn bài Sô lát.

 

Quê:

Cuộc thử hùng của Trâu không hoà không thắng

Lên thớt rồi ngẫm thấy mà đau.

 

Quê:

Phải mở mắt chung lưng

Xới tung cánh đồng xáo nịnh

Cấy hạt mầm biến đổi gien

Đốn tre già làm giấy

Mở lối cho măng vào trời

Mở đường tôm, gạo vượt biên

Luận anh hùng bằng văn hoá từ chức

Tương lai thôi nhập khẩu dầu

Mời gọi chim Thiên di trú ngự

Đất lành đọ sức xôn xao.

 

Quê:

Chùm khế ngọt đung đưa

Đau đáu nối niềm

Duyên nợ

Quê:

Nếu ai không nhớ…

 


 

Anh lên đây

 

Chính ở nơi tưởng như không thể sống

Em gái Mèo dùng di động nhắn tin

Đá vẫn dựng như chông muôn thuở

Người vẫn say trấn giữ biên thuỳ.

 

Anh lên đây ăn mèn mén với em

Uống bát rượu ngô nhắm mồi thắng cố

Mặc áo Tả pù gùi đất lên nương

Trèo lên núi Rồng ngắm trời Lũng Cú.

 

Anh lên đây nhớ mang nước cho em

Bằng những bể treo em xây trong mơ

Anh lên đây nhớ mang chữ cho em

Bằng sự cảm thông sau thời giáp vụ.

 

Anh đừng quên đã hứa cho em

"Mỗi tháng mỗi người Mười lăm cân gạo"

Ba năm rồi em chờ, em đợi

Hay lời hứa biên cương theo gió bay?

 

Hà Giang quê em, dẫu đá mòn lời còn đọng lại.

Mèm mém hết rồi, củ rừng thay bữa có sao đâu.

 

Thế  giới phẳng - Cửa thông tin rộng mở

Hãy cho em lời nói thật đi nào!

Bởi nơi đây em yêu từng giọt nước

Từng gùi đất trên vai lên hốc đá tai mèo

Cho lanh, ngô chen đá

Cho cây bí, cây rau chen đá

Cho chiều về vắt chồng trên lưng ngựa em say.

 

                                      Đồng Văn, 6/2009



Thứ Tư, 27 tháng 1, 2021

CHÙM THƠ THÁNG 1 NĂM 2021

 ĐÁNH CỜ

Chụm đầu

Nhìn xuống đất

Tay đong đưa lách cách

Tuyên chiến:

Quân tướng oai phong dàn thế trận

Hăm hở vượt sông

Xe pháo trùng trùng

Voi gầm

Ngựa hý

Nhiều người một đi không trở lại

Chiếu tướng

Bắt quân

Quyết phân thắng bại

Ngoảnh lại:

Chiến trường còn bãi tha ma!

Chụm đầu

Nhìn xuống đất

Tay đong đưa lách cách.



 

NỖI ĐỢI

Nắng lên

Bà già thức

Lụ khụ ra ngoài hong

 

Bên thềm

Lưa thưa lá rụng

Hoa phù dung khép

 

Nửa vừng trăng đơn côi

Người ơi:

Bao giờ đón!

 

Em đã vắt ngang trời

Làn mây trắng

Và từ ô cửa

Hương thơm bay bay.



 

KHÁT

Đam mê sự nghiệp

Pha lê không tỳ vết

Thời gian như vó ngựa qua cầu

Tỉnh dậy:

Luống tuổi chong đèn thâu

Thuyền trôi đêm đông

Không bến đợi

Gió đi đâu hỡi?

Trăng ngậm xuông

Nguồn cơn gợn gợn

Mùi đàn ông

Khát!



 

LƯU BÌNH - DƯƠNG LỄ

“Bát cơm hẩm quả cà mốc meo …”

Tình bạn đẹp đời đời trân trọng

Nàng Châu Long hy sinh phần lãng mạn

Vì chồng nuôi bạn đậu khoa thi

Tiếng sét ái tình đành phải nguôi đi!

Bởi có chiếc cần câu

Bạn đã câu được trạng

Bởi thế thái nhân tình

Ơn nghĩa trả sao đây?

Nhưng đắng đót

Bi thương

Và cao thượng

Mấy ai hay?

Câu chuyện

Hậu Lưu Bình.



 

CẦN TỰ DO

Bạn cần tự do ư?

Dễ thôi:

Hãy chịu học và đừng mắc lỗi.



 

LÀ NGƯỜI

Phải tâm niệm hai điều

- Luôn nở nụ cười

- Và đừng để người khinh

Muốn như vậy

Suốt đời ta phải học.

 



QUẢ ỚT

Em cho anh quả ớt

Ăn vào rất ấm - cay

Khiến lòng anh nghiện - nhớ

Hôm qua mua quả ớt

Màu xanh tươi phốp pháp

Ăn vào chẳng thấy cay

Chắc hẳn đây là ớt.



 

NGHĨA TRANG LIỆT SỸ

Nơi yên nghỉ của những chiến binh không hoàn thành nhiệm vụ

Họ được hoa, hương và tôn vinh.

 



NHỮNG NGƯỜI BÁM BIỂN

Lấp lánh trăng



 

NA HANG

Kẹp giữa hai dòng sông

Phườn phưỡn mặt hồ gợn sóng

Vít chặt hai sườn núi

Sè sè điện sáng muôn nhà

Sè sè khuôn viên thị trấn

Duyên dáng đẹp như mơ

Đàn tính tẩu so dây

Thức điệu lượn, điệu then đan quyện

Khèn Hơ Mông tấu lên

Em gái Mèo xoè ô bay bay

Miền gái đẹp

Giữa đại ngàn xanh mướt

Na Hang ưỡn mình vây vẫy khách

Kia:

“Cọc buộc trâu” lừng lững

“Núi Cu trời” oai phong

Thuyền ai lươn lướt lượn

Đây:

Thác Khuổi nhi tung bọt trắng

Nước trong veo

Chân người dong duổi tắm

Nắng lên

Má ửng

Sơn nữ khoả chân

Cá rỉa

Viên mãn cười

Chếch in

 

Và đây nữa:

Lữ khách dập dìu thưởng ngoạn

Mây bay

Gió cuốn

Lên ngàn

Nơi đất trời xứ phượng

Hồ nước mang mang

Rừng núi mang mang

Thiên nhiên lãng mạn người chưa hẳn

Để bồng lai tiên cảnh lay động hồn ai

Na Hang ơi!



 

Thứ Tư, 26 tháng 8, 2020

CHÙM THƠ THÁNG 8 NĂM 2020

 CUỘC TÌNH BẮC KẠN


Mắt nhìn mắt

“Tình trong như đã…”

Tay cầm tay

Chưa thoả chí trai

Miền Bắc bão giông

Miền Nam lửa cháy

“Là chiến binh

Mấy người đi trở lại”

Trời Bắc Kạn xanh

Rừng Bắc Kạn xanh

Đặt dấu chấm cho tình anh…

Ơi em gái Tày hiệu sách chợ Bạch Thông

“Đứng cắm sào nơi leo lẻo nước trong”

Vẫn biết mưa rơi, em hờn, em tủi

Oán giận người vô tâm

Không để lại hòm thư

Thư em vẫn tới

Lắng đọng bên trong một chữ đợi

Mỗi lần như vậy một lần đau

Vượt Trường Sơn xe xuyên đêm thâu

Vượt đạn bom đưa hàng tới đích

Mỗi chuyến xe đi đồng đội lặng im cúi đầu vĩnh biệt

Em ơi! “Hoa nở có thì”

Sau chiến tranh dưỡng thương ở Trại

Luôn hiện về đêm Bắc Cạn trong mơ

Em gái Tày hằn trong nỗi nhớ

Bây giờ đang ở đâu?

Tim dẫn lối nơi anh cần đến

Chợ Bạch Thông đây rồi

Và đã thấy:

Gà con liếp chiếp vây chân mẹ

Gà trống cúc cu quẩn quanh mồi

Chúc phúc thầm ngậm ngùi lui bước

Ngước nhìn trời, trời vẫn xanh xanh

Bỗng nghe giọng nói sau vòm lá

Đừng như thế anh ơi

Đến rồi sao không gặp?

Một góc con tim vẫn dành cho trăng mọc

Vẫn để dành nguyên câu thơ xưa

“Bần cư trung thị vô nhân vấn

Phú quý sơn lâm hữu khách tầm”

Ván đã đóng thuyền, thuyền bơi trên biển

Chỉ có thuyền mới biết biển mênh mang

Và chỉ có thuyền mới thấu hiểu đa đoan.

Gió nhẹ lướt nơi đại ngàn hoang dã

Mắt nhìn mắt

“ Tình trong như đã…”

 Ghim trên People

 

                    COVID - 19

 

                    Kẻ thù độc ác

                   Tuyên chiến rồi!

                   Chẳng sóng thần, động đất

                   Không phải hạt nhân mà hơn cả hạt nhân

                   Âm thầm, lặng lẽ

                   Tàn phá cơ thể người

                   Suy sụp nền kinh tế

                   Ngàn vạn người rát họng, ôm ngực chết

                   Đồng nghiệp cũng không cứu được!

                   Vỡ trận:

                   Nhanh chân chạy khỏi vùng dịch

                   Cố thủ trong nhà chống dịch

                   Cha mẹ chết! che mặt đứng xa nhìn

                   Con cháu chết! che mặt đứng xa nhìn

                   Thương nhau bằng sự cách ly

                   Nhìn nhau bằng điều e sợ

                   Loài người chung tay chống đỡ

                   Nước mắt chảy vào trong …

                   Hôm qua ta làm ra vũ khí giết nhau

                   Hôm nay phải làm ra vũ khí cứu nhau

                   Công nghệ cao

                   Kỹ thuật số

                   Há chẳng làm được sao?

                   “Một câu hỏi lớn chưa lời đáp

                   Cho đến bây giờ mặt vẫn chau”

                   Hãy bình tĩnh:

                   Các nhà khoa học chụm đầu - pha chế thuốc

                   Các y bác sĩ tận tình cứu chữa

                   Các chính quyền vì dân - an dân

                   Không muốn ai bị bỏ lại phía sau

                   Không muốn ai mất đi tính mạng

                   Bởi:

                   “Lỗi đau này đâu phải của riêng ai”.

 Chấn động: Nhân loại sắp rơi vào thảm họa diệt vong năm 2050 ...


 

THƠ LÀ VẬY

 

          Cảm ơn người đã chê thơ tôi

          Lủng củng - ít lời - khó thuộc

          Kim cổ - đông tây - xa vời

          Vực sâu đèo cao nhan nhản

          Chẳng “vị nhân sinh”

          Mải học đòi theo cụ Tam Nguyên

          “viết cho ai, ai biết mà đưa”

          Mải chẻ chữ, chuốt lời, lung lay đầu óc

          “Nhặt viên đá ném vào đầu độc giả”

          Mải phục vụ nhóm người lý sự

          “Mơ theo trăng và vơ vẩn cùng mây”

          Thơ là vậy !

          Người ơi: Thơ là vậy

          Là cách tân, bứt phá lối mòn

          Trên cánh đồng chữ nghĩa

          Nếu bảo tôi làm khác

          Thà bẻ bút, quăng ly…

 Những loài hoa phù hợp đặt trên ban thờ để nhiều Phúc, Lộc

                                                                  


DÂN QUÊ TÔI


          Biệt thự, nhà cao đua nhau mọc

          Thông thạo phương tiện đời sang

          Công nghệ 4.0 nhoay nhoáy

          Nay vẫn chưa biết dùng nước sạch!

 Tìm hiểu về nước khoáng thiên nhiên

 

 

KHIẾN

 

          Có điểm dừng

          Đừng để mình nghiện

          Nghiện rồi bứt không ra

         

          Anh thèm tiền mê mải kiếm tiền

          Chị khát tình mải mê làm tình

          Tôi thèm quyền uy tháng ngày tranh giữ ghế

          Tất thảy là thân trâu

          Khiến …

         

          Sinh ra luật

          Đặt ra nhiệm kỳ

          Để hạn chế bất công

          Sao không …

          Khiến.

 Hoa hậu Đặng Thu Thảo đẹp mê hồn với áo dài làm giám khảo | Áo dài ...

                                                                  

 

HOA CÚC CHI


          Em đem đến phòng riêng của tôi

          Chậu hoa cúc chi

          Hoa ở đây rồi

          Người bỏ đi …

 Có phải hoa cúc chỉ để chưng bàn thờ?

                                                          

 

TRỤC TRẶC

 

          Anh sung sức em cạn nguồn héo úa

          Tháng ngày qua bát đũa va chạm nhau

          Em chốn chạy - quên rồi - bếp lửa

          Để anh buồn đặt dấu chấm xa xa

Hot girl Midu làm giảng viên, sinh viên thầm mến vì đẹp và trẻ ...


 

NÓI

 

          Ca dao nói:

          Bánh đúc không có xương

          Tôi nói:

          Ở nhà tôi bánh đúc có xương

          Bá Kiến nói:

          “Làm gì có công bằng”

          Tôi nói:

          Có công bằng

          Là khi chết ai cũng như nhau

          Được vuốt mắt và đắp tay lên bụng

          Được lời điếu tụng ca thống thiết, lâm li

          Là của cải cộng giả tạo

          Công bằng và bác ái ư?

          Hừ …

          Khi chết rồi chẳng cần bác sỹ.

 15 hình ảnh những con đường đẹp nhất Thế Giới - Viet World US

                                                                  

 

MUA TRÂU VÀ NGHÉ

 

          Thế kỷ hai mươi mốt này

          Các chàng trai mua trâu

          Dắt về cả nghé

          Các chàng trai mua nghé

          Bóc lịch dài dài

 Erik tái hợp Jun Vũ trong MV mới - Tạp chí Đẹp

                                                                  

 

KHÔNG CÓ TỘI

 

          Cổng nhà người ai trồng cây si

          Cô hàng xóm tâng tâng quen lối

          Cây măng vầu mọc bên bờ suối

          Gió thì thào:

          Tình yêu không có tội.

 9 THÔNG ĐIỆP CUỘC SỐNG TUYỆT VỜI BẠN KHÔNG NÊN BỎ QUA.. - Mái Hiên ...

 

 

RỜI PHỐ ĐI EM

 

                   Nhà cao tầng lô nhô, san sát

                   Người và xe đua nhau, chen nhau

                   Mờ tỏ trăng sao nhường ánh điện

                   Hoa cỏ ven đường đã là hoài niệm

                   Hồ ao lấp

                   Công viên teo tóp

                   Những cái mũi hếch lên hít hít

                   Bụi đường, hơi độc bủa vây

                   Tranh nhau khẩu trang, nước sạch

                   Vô cảm cả khi hôn

                   Đưa vào miệng những gì chưa biết

                   Bởi nông thôn: thứ sạch giữ lại nhà

                   Đồ ăn nhanh vẫy vờn thương hiệu

                   Giao tiếp lứa đôi phải kiệm lời

                   Cuộc sống đóng trong lồng bê tông

                   Chút thời gian sập sình cũng khó

                    Bao lứa gà công nghiệp ra đời

                   Trầm cảm trước thiên nhiên

                   Không thiếu tiền

                   Không thiếu thức ăn

                   Chỉ đói môi trường sạch

                   Cuối tuần rồi! ta rời phố đi em.

 Tình yêu Hà Nội phố" tái hiện trên không gian “Phố Phái” | Báo ...


 

VỀ NƠI CÁT BỤI

 

                   Không ai thoát khỏi cái chết

                   Chỉ có điều: nhanh và chậm

                   Trong cuộc chạy đua này

                   Sẽ có người đến trước và sau

                   Trên đường chạy:

                   Để lại bao công - tội

                   Đến đích rồi

                   Về 0 như nhau.

 Cát bụi cuộc đời… và những… vết mực phận người… – thanhhaingo's blog

 

 

 

 
Bản quyền bởi: Nhà thơ Nguyễn Văn Ê 89 Quán Rẽ - Mỹ Đức - An Lão - Hải Phòng - Điện thoại: 01657000291 - Bảo trợ bởi: Thi đàn Việt Nam.